Mimar Başak Yalçınkaya B.Sanat Mimarlık İnşaat Tadilat Peyzaj Dekorasyon Yalıkavak Bodrum
ANADOLU MOZAİKLERİ

Anadolu Mozaikleri projesi, Anadolu’nun kültürel mirasını yansıtan, kendine özgü olma yolunda övgüye değer nitelikteki Türk Evi kavramını kapsamlı bir şekilde ortaya koyma düşüncesi ile yola çıktı. Anadolu Mozaikleri, Anadolu’un eski dokusunu günümüz yaşam koşullarına ve beklentilerine cevap verecek şekilde yeniden yorumlamanın bir sonucudur. Bu noktada Anadolu evleri genel özelliklerine kısaca değinmek gerekiyor…

Anadolu evleri, gerek dış mekan, gerek iç mekan düzenlemelerinde günümüzün her topluma ait konutlarında görülebilen özelliklerinden kendilerini ayırabilmişlerdir. Bu ayrım, Anadolu insanının kendine özgü gelenekleri ile şekillenmiş yaşam biçimlerinden, doğa ile iç içe yaşamalarından doğmuştur.

Anadolu evlerinin mekansal yapısının, tasarım özelliklerinin oluşumunda, iklim ve arazi yapısı, yerel malzemeler ve strüktürü, geçim kaynakları,insanların toplumsal ve kültürel yapısı, aile bireylerinin birbirleriyle olan ilişkileri, çeşitli gereksinimlerin karşılanması için getirilen yerel çözümler başlıca etmenler olarak sayılabilir.

İklim ve arazi yapısı ele alındığında, ilk çarpıcı özellik çeşitliliğe dayanan bir ortamla karşılaşılmasıdır. Anadolu’nun üç tarafının denizlerle çevrili olması aynı dönem içinde farklı iklim koşulları oluşturmaktadır. Dış koşulların olumsuz etkilerinden korunmak, bu arada yaşamı kolaylaştıran etkilerden yararlanmak Anadolu’da benimsenmiştir. Yapı malzemeleri açısından bir sınıflandırma söz konusu olduğunda, ahşap Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinin denize yönelik ormanla kaplı yamaçlarında, taş Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde, kerpiç ve taş ise ahşabın az bulunduğu Orta Anadolu’da kullanılmıştır. Kullanılan malzeme ne olursa olsun, mekanların bir araya gelişlerindeki temel ilkeler aynı kalmıştır.

Eski çağlarda Anadolu yerleşme düzeni, genellikle gelişigüzel yan yana gelmiş evlerden oluşmaktadır. Evlerin arazi içindeki konumu ve bir araya gelişleri, insan ölçeğindeki ağaçsız dar sokaklar, bunların birleşimlerinde ortaya çıkan meydanlar ile düzgün olmayan çizgisel dokular oluşturmuştur.Evlerin mekan düzeni, büyükçe bir avlu etrafında yer alan eyvanlı mekanlar ile oluşturulur. Önce büyük bir kapıyla yüksek duvarlı avluya girilmesi, oradaki açıklıktan merdivenle üst kata çıkılması, evin alt katının hayvan barınağı, kiler, depo, mutfak gibi hizmet mekanları olarak kullanılması, yaşam mekanlarının (odalar, sofalar, köşkler, eyvanlar v.b.) üst katlarda yer alması tipik Türk Evi plan şemasının özelliklerini yansıtır. Mekanların esnek kullanımını sağlayan sofalı tipler gelişirken, yerel yaşam kültürlerinin farklılıkları konut tiplerine çeşitlilik kazandırmıştır. Evin temel öğesi odadır. Odalarda yaşamla ilgili tüm işlevlerin karşılandığı bir esneklik vardır. İç düzeni, ailenin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı ile belirlenen ilkelere göre biçimlenmiştir. Özelliklerine göre başoda, köşk odası, eyvan odası gibi isimler alırlar.

Sofa, odalar arası ilişkiyi sağlayan ve bireylerin toplanmasına olanak sağlayan ortak alandır. Odaları bağımsız evlere ve sofalarıda meydana benzetmek yerinde olur. Sofa, hareket merkezidir. Sofanın yeri ve biçimi plan tiplerinin oluşumundaki en önemli etkendir. B.Sanat Mimarlık olarak, Anadolu’nun evlerini ve yaşam tarzlarını bir araya getiren bu proje ile, kültürel mirasımızı değerlendirmek ve göz önüne sermekle yeni bir tarz oluşacağını düşünüyoruz.

Farklı bölgesel özellikleri bir araya getirmek adına projemiz; Kapadokya, Mardin, Bodrum, Safranbolu, Doğu Karadeniz, Marmara ve Ankara evleri örnek alınarak hazırlandı. Bu bölgelere ait hem yapısal hem de kültürel özellikler bir araya gelerek tam bir Anadolu mozaiği oluşturmak hedefimizdir.. Özel bir köy oluşturma çabası ile çıktığımız bu yol dileriz ki güzel bir örnek teşkil edecektir…

Mimar Başak Yalçınkaya